تاریخچه گالوانیزه
ورق گالوانیزه، یکی از مواد مهم و بسیار پرکاربرد در صنایع مختلف است که دارای یک تاریخچه‌ی بسیار طولانی و جذاب از اکتشافات باستانی تا پیشرفت‌های صنعتی مدرن می‌باشد؛ این مقاله به بررسی این تاریخچه و نقش اساسی ورق گالوانیزه در صنایع مختلف از گذشته تا حال می‌پردازد.
ورق گالوانیزه و دوران باستان
تاریخچه گالوانیزه به دوران باستانی برمی‌گردد، زمانی که مردم از فلزات برای ساخت و سازهای مختلف استفاده می‌کردند، اما با گذشت زمان، فهم بیشتری از خواص محافظتی فلزات نسبت به عوامل زیستی و محیطی به دست آمد.
یکی از روش‌هایی که برای محافظت از فلزات در برابر زنگ زدگی و خوردگی استفاده می‌شد، روش گالوانیزه کردن بود.
آثاری از نقش محافظتی فلز روی برای فلزات مختلف را می توان از 2500 سال پیش در برخی زیورآلات مشاهده کرد به طوری که 80 درصد از این جواهرات از روی تشکیل می‌شدند؛ همچنین فلزی مبنی بر برنج یهودی وجود داشت که از حدود 20 درصد روی تشکیل شده بود.
مراحل شکل گیری گالوانیزه
می‌توان گفت مطرح شدن اصلی گالوانیزه به سال 1742 بازمی‌گردد که برای نخستین بار دانشمند فرانسوی به نام ملوین، روشی را ارائه نمود که برای پوشاندن آهن، آن را درون مواد مذاب روی فرو می‌برد؛ البته هدف اصلی ملوین، ایجاد روکشی برای ظروف آشپزخانه بود که در نهایت نیز به هدف خود رسید.
پس از ملوین، لوئیجی گالوانی، دانشمند ایتالیایی با روکش کردن آهن با فلز روی به نیت تحرک عضلات، عمل گالوانیزه کردن را به وجود آورد که به منظور قدردانی از آن اسم گالوانیزاسیون را روی این فرآیند گذاشتند. بعدها نیز دانشمندانی مثل مایکل فارادی و همفری دیوی بر روی این موضوع مطالعه داشتند.
آلساندرو ولتا نیز این آزمایشات را با فلزات غیرمشابه دیگری امتحان کرد و در نهایت، دریافت که جریان الکتریکی ایجاد شده ناشی از تماس خود فلزات غیرمشابه می‌باشد. در سال 1800، ولتا پشته‌ای از صفحات متناوب روی و نقره ساخت و پارچه آغشته به محلول نمک را بین صفحات به صورت جداگانه قرار داد تا توانست ادعای خود را ثابت کند. امروزه این دستگاه به عنوان شمع ولتاییک شناخته می‌شود که اولین باتری جهان محسوب می‌شد.
سپس در سال 1824، سر هفری دیوی راجب پوشش گالوانیزه گرم سخن می‌گوید: او نشان داد؛ هنگامی که دو فلز غیرمشابه از طریق برق متصل و در آب غوطه‌ور می‌شوند، یکی از فلزها به سرعت دچار خوردگی شده و دیگری دارای درجه حفاظت است. با انجام این آزمایش با اتصال آهن یا روی به انتهای مسی کشتی های دریایی چوبی توانست لایه محافظی ایجاد کند.
در سال 1829 هنری پالمر از شرکت بارانداز لندن حق ثبت ورق های فلزی موج دار را دریافت کرد، کشف وی تاثیر بسیار زیادی در طراحی صنعتی گالوانیزه داشت.
سورل، دانشمند فرانسوی بود که در سال 1836 اولین حق ثبت اختراع برای فرآیند پوشش دادن فولاد با غوطه ور کردن آن در مواد مذاب پس از پاکسازی اولیه را دریافت کرد. او این فرآیند را گالوانیزه نامید.
واژه گالوانیزه به فرآیند پوشش اشاره نمی‌کرد بلکه به ختصیتی که این پوشش ارائه می‌داد، اشاره داشت. علاوه بر حق اختراع سورل در سال 1836، حق ثبت اختراع در کشور انگلیس برای فرآیندی مشابه به آزمایش سورل در سال 1837 به ویلیام کرافورد اعطا شد.
مصارف ورق‌های گالوانیزه
در مورد اولین مصارف ورق‌های گالوانیزه نمی‌توان به‌طور قطعی اظهارنظر کرد؛ اما گمان می‌رود برای اولین بار، در سال ۱۸۴۴، نیروی دریایی ولز از آن استفاده کرده باشد. تا سال ۱۸۵۰ بریتانیا به تنهایی ۱۰ هزار تن ورق گالوانیزه تولید کرده بود. در طول جنگ جهانی دوم نیز انواع شیت گالوانیزه در ساخت سنگرگاه و کلبه استفاده شدند.
در طول سال‌های بعد یعنی در عصر مدرنیسم، شرکت‌های متعددی در اروپا و آمریکا فرآیند تولید ورق فولادی گالوانیزه را بهبود بخشیدند. امروزه از این محصولات در صنایع مختلفی مانند خودروسازی، نظامی، کشتی‌سازی، هوافضا، کشاورزی، لوازم‌خانگی و ساختمان‌سازی استفاده می‌شود.
گالوانیزاسیون تا به امروز به دلیل مقاومت بالا در برابر عوامل جوی و استفاده‌های گسترده در صنایع مختلف بسیار ارزشمند باقی مانده است. این ورق‌ها نه تنها در ساختمان‌سازی بلکه در خودروسازی، تولید لوازم خانگی و حتی صنایع کشاورزی نیز کاربرد دارند. تکنولوژی‌های مدرن نیز باعث بهبود مستمر کیفیت و کارایی این ورق‌ها شده‌اند.